THESISVERDEDIGING DR. JEAN-PIERRE ELONGI

Seizoensafhankelijkheid van pre-eclampsie in Kinshasa: een link met loodintoxicatie?

Dr. Jean-Pierre Elongi

Prof. Bernard Spitz

Op 28 juli 2012 verdedigde Dr. Jean-Pierre Elongi een doctoraat aan de universiteit van Kinshasa over de seizoensafhankelijkheid van pre-eclampsie en ecclampsie in Kinshasa en de rol van zware metalen hierin. Ecclampsie is een belangrijke doodsoorzaak bij moeders in ontwikkelingslanden. Het onderzoek van Dr. J-P Elongi  was mogelijk door de financiële ondersteuning van onze alumnivereniging ‘Ontwikkelingssamenwerking Artsen & Apothekers-Alumni Leuven’, die eveneens drie verblijven voor Dr. J-P Elongi in Leuven financierde. Zijn promotor was Prof. Bernard Spitz, co-promotor Prof. Ben Nemery.

Dr. J-P Elongi vond dat de incidentie van pre-eclampsie en ecclampie bijzonder hoog is in Kinshasa, vooral in het droge seizoen, met een piek in juli-augustus. Voor de seizoensafhankelijkheid in Kinshasa werd nooit een afdoende verklaring gevonden. Vermits een stoornis van endotheelcellen van bloedvaten onder invloed van zuurstofradicalen mogelijks aan de basis ligt van deze pathologie, werd gezocht naar een seizoensafhankelijke variatie in de inname van anti-oxidantia. Informatie hierover werd bekomen door het uitvoeren van een uitgebreide enquête bij zwangere vrouwen over hun eetgewoonten. Hierbij werd bevestigd dat het eten van fruit niet erg hoog staat op de prioriteitslijst van zwangere vrouwen in Kinshasa, en dat de inname van groenten en fruit in het algemeen lager is in het droge seizoen; groenten zijn schaarser en de prijzen hoger. 

Er zijn echter ook gegevens in de literatuur die verwijzen naar de rol van zware metalen, vooral lood, in de incidentie van pre-eclampsie. In samenwerking met het laboratorium voor Toxicologie van de KU Leuven onder leiding van Prof. Ben Nemery werden stalen urine onderzocht op de aanwezigheid van een serie zware metalen bij zwangere vrouwen met en zonder pre-eclampsie. De excretie van verschillende zware metalen bleek hierbij verhoogd, vooral lood. De excretie van lood was het hoogst in het droge seizoen.  Van lood is gekend dat het de oxidatieve stress verhoogt. Interessant was de bevinding dat de excretie van selenium, een antioxidant, gedaald was.  

Dit onderzoek toont aan dat de stijging van zuurstofradicalen, gestimuleerd door lood en de afwezigheid van anti-oxidantia, de hogere incidentie van pre-ecclampsie en ecclampsie in het droge seizoen kan verklaren. De bron van de hoge concentraties lood werd tot nu toe nog niet gevonden. Mogelijks speelt de aanwezigheid van lood afkomstig uit loodhoudende benzine in het stofrijke milieu van Kinshasa een rol, met piekconcentraties in het droge seizoen. In lijn met deze bevindingen toont een andere studie in Kinshasa aan dat 10 maal te hoge concentraties lood aangetroffen werden in bloedstalen van inwoners van de hoofdstad van Congo. 

Deze studie is niet alleen belangrijk voor Kinshasa, maar situeert eveneens de problematiek van megacities in ontwikkelingslanden, in het algemeen waar milieuverontreiniging meestal niet als een prioritair probleem wordt beschouwd.

Prof. Em. dr. Fons Verdonck
Voorzitter Ontwikkelingssamenwerking 

Dit nieuwsbericht gaat over: .